نکات بهداشتی برای خواب کودکان

به گزارش مجله خبری نگار/سلامت نیوز، دکتر بهروز سلطانی متخصص کودکان و نوزادان در باره اهمیت خواب در کودکان می‌نویسد: خواب، نقش مهمی در رشد ذهن کودکان دارد. تحقیقات نشان می‌دهد علاوه بر تاثیر مستقیم بر روحیه کودکان خواب بر هوشیاری و توجه عملکرد شناختی، خلق و خو، تاب آوری، یادگیری و حافظه تأثیر می‌گذارد. خواب نیز اثرات مهمی بر رشد، به ویژه در اوایل دوران نوزادی دارد. بر اساس مطالعات مختلف تخمین زده شده است که مشکلات خواب ۲۵ تا ۵۰ درصد از کودکان و ۴۰ درصد از نوجوانان را تحت تاثیر قرار می‌دهد. به همین علت اهمیت خواب شبانه از مهمترین مباحث روانشناسی کودکان است.

درک نیاز‌های خواب کودکان، اولین گام برای خواب بهتر آنهاست. والدین می‌توانند ترکیبی از راهکار‌های بهداشت خواب، روال‌های متناسب با سن و توجه دقیق به اختلالات خواب و درمان به موقع آن، به کودک خود کمک کنند تا استراحتی را که برای رشد قوی و سالم نیاز دارد را دریافت کند.

میزان خواب توصیه شده برای کودک چقدر است؟
میزان خواب بر اساس سن کودکان، متفاوت است. آکادمی اطفال آمریکا آن را به صورت زیر توصیه می‌کند:

نوزادان زیر ۱ سال: ۱۲ تا ۱۶ ساعت در شبانه روز
کودکان ۱-۲ ساله: ۱۱ تا ۱۴ ساعت در شبانه روز
کودکان ۳-۵ ساله: ۱۰ تا ۱۳ ساعت در شبانه روز
بچه‌های ۶-۱۲ ساله: ۹ تا ۱۲ ساعت در شبانه روز
نوجوانان ۱۳-۱۸ سال: ۸ تا ۱۰ ساعت در شبانه روز
اثرات کم خوابی در کودکان
کم خوابی در کودکان ممکن است عواقبی را داشته باشد. طبق آکادمی اطفال آمریکا، یک چهارم کودکان زیر ۵ سال خواب کافی ندارند. این موضوع نگران کننده است، زیرا خواب ضعیف در اوایل دوران کودکی با رینیت آلرژیک (واکنش آلرژیکی است نسبت به گرده افشانی)، مشکلات سیستم ایمنی، اضطراب و افسردگی مرتبط است. همچنین خواب کم در دوران کودکی ممکن است خطرات قلبی عروقی را به همراه داشته باشد.

کم خوابی مزمن در نوجوانان یک مشکل بهداشت عمومی و یک عامل خطر برای سوء مصرف مواد و مشکلات سلامت روان و همچنین مشکلات جدی‌تر مانند تصادفات اتومبیل و آسیب‌های ورزشی می‌باشد. همچنین خواب ناکافی در نوجوانان، می‌تواند عوارض و اثرات احتمالی طولانی مدت بر عملکرد تحصیلی و سلامت روان داشته باشد.

آیا کودک من خواب کافی دارد؟
با بزرگتر شدن کودکان نیاز به خواب در آنها تغییر می‌کند، اما داشتن یک برنامه منظم قبل از خواب می‌تواند در بهبود خواب موثر باشد. یک روال معمول قبل از خواب بچه‌ها ممکن است شامل موارد زیر باشد:

پوشیدن لباس خواب و مسواک زدن
خواندن یک کتاب داستان، خواندن لالایی یا حمام کردن
انتخاب یک حیوان عروسکی یا پتوی امنیتی برای کودکان نوپا
خاموش کردن کامپیوتر، صفحه نمایش تلویزیون، بازی‌های ویدیویی و سایر چراغ‌های روشن
اگر کودکان نیمه شب از خواب بیدار می‌شوند، آنها را به رختخواب خود برگردانید. اجازه ندهید کودک در رختخواب شما بخوابد، زیرا خوابیدن خطر ابتلا به وابستگی را افزایش می‌دهد.

نکات بهداشتی خواب کودکان
عادات روز نیز بر خواب تأثیر می‌گذارد. شما می‌توانید با رعایت قوانین اولیه بهداشت خواب، خواب آرام را در کودکان خود تقویت کنید:

داشتن زمان خواب منظم
ارائه یک رژیم غذایی متعادل
استفاده از پرده‌های تیره برای جلوگیری از ورود نور
تنظیم یک برنامه مشخص با دوره‌های متناوب استراحت و بازی
ساکت نگه داشتن اتاق خواب یا استفاده از دستگاه نویز سفید برای کاهش صدا‌های بیرونی
جلوگیری از مصرف کافئین، خوردن وعده‌های غذایی بزرگ، و غذا‌های شیرین قبل از خواب، در صورت لزوم از میان وعده‌های مناسب قبل از خواب استفاده کنید.
چه چیز‌هایی باید از خواب کودکان خود بدانیم؟!
۱) نکات خواب نوزادان
از آنجایی که نوزادان ریتم شبانه‌روزی ندارند به ندرت در طول شب می‌خوابند و این موضوع تا حدودی طبیعی است. اگر نوزاد شما به طور طبیعی دوباره به خواب نمی‌رود، سعی کنید با صحبت کردن یا لمس و نوازش کردن آنها را آرام کنید، بدون اینکه آنها را از جایشان بلند کنید. اگر به گریه ادامه دهند، ممکن است گرسنه یا نیاز به تعویض پوشک خود داشته باشند. به سرعت و بی سروصدا مشکل را حل کنید.

۲) نکات خواب کودکان نوپا
کودکان نوپا یک برنامه خواب دارند که با دو چرت در روز تکمیل می‌شود. مشکلات خواب کودک نوپا با اضطراب جدایی و ترس از دست دادن ترکیب می‌شود که به لجبازی هنگام خواب ترجمه می‌شود. شما می‌توانید با انتخاب‌های درست مانند پوشیدن لباس خواب یا خواندن کتاب داستان، این مشکلات را کاهش دهید.

۳) نکات خواب بچه‌های مدرسه‌ای
کودکان در سن مدرسه اغلب برنامه‌های زیادی دارند که همه آنها ممکن است خواب راحت شبانه را برای فرزند شما دشوار کند. تا جایی که ممکن است، سعی کنید از یک برنامه ثابت و یک دوره استراحت قبل از خواب پیروی کنید. برای تقویت ارتباط بین اتاق خواب و خواب، از آنها بخواهید تا تکالیف یا فعالیت‌های دیگری را در اتاق دیگری غیر از اتاق خواب انجام دهند.

چه زمانی به پزشک متخصص مراجعه کنیم؟
اگر بهداشت خواب سالم را رعایت می‌کنید و فرزندتان همچنان احساس خواب آلودگی می‌کند یا در به خواب رفتن یا خوابیدن در شب مشکل دارد، ممکن است زمان آن فرا رسیده باشد که به پزشک متخصص اطفال مراجعه کنید تا ببینید آیا او مشکل خواب دارد یا خیر. همچنین می‌توانید از معلم آنها بخواهید که وضعیت تمرکز و توجه کودک شما را در طول روز بررسی کند. مشکل در تمرکز، رفتار بیش فعال یا مشکلات یادگیری ممکن است نشان دهد که آنها خواب مناسبی نداشته و نیازمند پیگیری جدی هستند.

کلام آخر
خواب بخشی ضروری از روال هر فرد و یک سبک زندگی سالم است. کودکانی که به طور منظم به میزان کافی می‌خوابند، توجه، رفتار، یادگیری، حافظه و سلامت کلی روانی و جسمی آن‌ها به طور قابل توجهی بهبود می‌یابد. از طرفی هم کم‌خوابی بچه می‌تواند منجر به بروز عوارضی مانند فشار خون بالا، چاقی و حتی افسردگی شود.